SoTTTT AG - Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, tính từ đầu năm 2018 đến 27 tháng 6 năm 2018, toàn tỉnh đã xảy ra 30 vụ sạt lở, trong đó có 16 điểm sạt lở, sụp lún đất bờ sông, kênh, rạch chính (Tân Châu: 03 điểm; Châu Phú: 01 điểm; Long Xuyên: 05 điểm; Chợ Mới: 07 điểm) và 14 điểm sạt lở đê bao kết hợp giao thông ở kênh rạch nhỏ (An Phú: 02 điểm; Tân Châu: 02 điểm; Chợ Mới: 03 điểm; Phú Tân: 07 điểm).
ây thiệt hại làm mất 4.414m2 đất với chiều dài sạt lở 1.538 m (An Phú: 90 m; Tân Châu: 200 m (50m giao thông); Châu Phú: 65 m; Long Xuyên: 228 m (kè và giao thông); Chợ Mới: 730 m (03 đoạn đường giao thông 300m); Phú Tân: 225 m), ảnh hưởng phải di dời 45 căn nhà (trong đó ở An Phú 3 căn, Tân Châu 4 căn, Long Xuyên 7 căn, Chợ Mới 31 căn (có 4 căn rơi xuống rạch Ông Chưởng)). Ước tổng thiệt hại về đất và tài sản khoảng: 4,2 tỷ đồng.
Sạt lở đe dọa cắt đứt giao thông Tỉnh lộ 946. Ảnh Hạnh Châu. Nguồn: Cổng TTĐT An Giangs
So với cùng kỳ sạt lở, sụp lún đất bờ sông, kênh, rạch chính không tăng về số vụ, mức độ nghiêm trọng và thiệt hại ít hơn (6 tháng đầu năm 2017 xảy ra 18 vụ). Đáng chú ý là có 14 vụ sụp lún, sạt lở các tuyến đê, bờ kênh, đường giao thông của kênh rạch nhỏ trên địa bàn tỉnh đang diễn ra rất mạnh so với năm 2017.
Quan sát thực tế tại 16 điểm sạt lở, sụp lún đất bờ sông, kênh, rạch chính cho thấy có: 07 vụ là do chiều rộng lòng sông, rạch hẹp, độ uốn cong lớn, vách bờ dốc đứng cao, có cấu trúc địa chất đường bờ kém bền vững (rạch Ông Chưởng, rạch Cái Tàu Thượng, rạch Cái Sao, rạch Long Xuyên - Rạch Giá); 02 vụ do biến động lớn về dòng chảy (sông Hậu, kênh Xáng Tân An, kênh Cái Sắn), tình hình thời tiết cực đoan bất thường (mưa lớn kéo dài, mực nước thấp và chênh lệch với đường bờ cao…) và còn lại 07 vụ là do các yếu tố chủ quan như việc không quản lý tốt công trình xây dựng của người dân, của doanh nghiệp, các tổ chức làm gia tăng tải trọng đường bờ, việc gia cố, cải tạo, nâng cấp các tuyến giao thông cặp sông, rạch nhưng chưa đánh giá hết các yếu tố tác động do mật độ giao thông thủy, bộ cao làm gia tăng tải trọng, gia tăng rung chấn, tác động sóng.
* Công tác khắc phục sạt lở
Đến nay, việc khắc phục sau sạt lở đã và đang được tiếp tục tiến hành ở các cấp và các ngành của tỉnh. Cụ thể:
UBND các địa phương đã sắp xếp dân cư ổn định cho 9/45 hộ vào các khu vực đất công, cụm dân cư vượt lũ(3 hộ ở An Phú, 4 hộ ở Tân Châu và 2 hộ ở Chợ Mới), còn 29 hộ các địa phương đang tính toán để thực hiện bố trí tiếp (huyện Chợ Mới và 7 hộ ở Long Xuyên ), đã chủ động cắm biển báo sạt lở, cấm phương tiện tải trọng lớn đi qua các đoạn sạt lở và hướng dẫn tuyến giao thông thay thế đảm bảo giao thông thông suốt không bị tắc nghẽn…;
Sở Tài nguyên và Môi trường liên tục theo dõi các đoạn đã cảnh báo, tiến hành quan trắc khảo sát các đoạn xảy ra sạt lở để kịp thời cảnh báo, thông báo cho chính quyền địa phương và người dân chủ động phòng tránh, di dời đến nơi an toàn; đã tiến hành khoanh vùng các khu vực sạt lở, cắm mốc giới hạn hành lang sạt lở nguy hiểm làm cơ sở cho các địa phương tiến hành thống kê hộ dân và lập kế hoạch di dời ra khỏi khu vực sạt lở (đã hoàn thành ở Phú Tân).
Sở Giao thông và Vận tải phối hợp hỗ trợ các địa phương khảo sát, thiết kế, gia cố 578m đường giao thông: 02 đoạn tỉnh lộ 946, khu vực ấp Long Phú 1, xã Long Điền B và đường liên xã Kiến Thành – Chợ Mới (300m) và khảo sát tuyến giao thông Long Điền AB thay thế tỉnh lộ 946, gia cố tạm thời và khảo sát tuyến giao thông thay thế đường liên xã Tân An – Tân Châu (50m), gia cố tuyến đường liên xã Mỹ Khánh, kè đường liên phường Mỹ Thới, Mỹ Thạnh – Long Xuyên (228m);
Sở Xây dựng đã tiến hành kiểm tra, chấn chỉnh công tác quản lý nhà ở trên sông, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh theo chỉ đạo tại Công văn số 31/UBND-ĐTXD ngày 11/01/2016 của UBND tỉnh.
Sở Nông nghiệp và PTNT đã phối hợp với các sở ngành và địa phương tham mưu UBND tỉnh đề xuất Trung ương hỗ trợ xây dựng 7 dự án kè với số vốn 1.687 tỷ đồng để khắc phục sạt lở, bảo vệ công trình trọng điểm theo Chương trình chống sạt lở khẩn cấp của Trung ương và tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh hoàn chỉnh hồ sơ trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn phần ngân sách Trung ương để đầu tư 7 cụm tuyến dân cư phục vụ tái định cư do sạt lở trên địa bàn các huyện An Phú, Phú Tân, thị xã Tân Châu và thành phố Long Xuyên với tổng diện tích dự kiến 59,16 ha, bố trí cho 2.747 hộ dân, tổng mức đầu tư 626,321 tỷ đồng. Các cụm tuyến dân cư còn lại, UBND tỉnh đã giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường và các ngành, địa phương nghiên cứu đề xuất cơ chế chính sách, rà soát tham mưu kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn xã hội hóa.
UBND thành phố Long Xuyên đang trao đổi với UBND Quận Thốt Nốt – Cần Thơ về việc neo đậu phương tiện thủy của Công ty Quang Phát làm dòng chảy thay đổi gây sạt lở bờ phía tỉnh An Giang.
* Dự báo sạt lỡ năm 2018
Theo dự báo của Đài khí tượng thủy văn Nam Bộ và tỉnh An Giang, với tình hình thời tiết, khí tượng, thủy văn bất thường nên dự báo khả năng tiếp tục xảy ra sạt lở tại các khu vực được cảnh báo là rất cao (nhất là các đoạn sông được cảnh báo mức độ đặc biệt nguy hiểm).
Theo kết quả quan trắc đợt II năm 2017 cảnh báo cho mùa khô năm 2018 cho thấy toàn tỉnh có tổng số 51 đoạn sông, với tổng chiều dài 162.550m có nguy cơ sạt lở. So với kết quả cảnh báo sạt lở đợt I năm 2017, vẫn giữ nguyên 6 đoạn được cảnh báo ở mức độ đặc biệt nguy hiểm; 31 đoạn ở mức độ nguy hiểm, 11 đoạn ở mức độ trung bình và 3 đoạn ở mức độ nhẹ. Trong đó cảnh báo mức độ đặc biệt nguy hiểm đối với 06 đoạn có nguy cơ xảy ra sạt lở rất cao và mức độ ảnh hưởng, thiệt hại lớn, cần chú ý có giải pháp phòng tránh và hạn chế thiệt hại.
* Các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới
Để chủ động phòng tránh, ngăn ngừa và hạn chế sạt lở trong thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường đã kiến nghị UBND tỉnh một số nhiệm vụ, giải pháp sau:
** Giải pháp cần làm ngay:
UBND các địa phương phải nhanh chóng có phương án sắp xếp dân cư ổn định cuộc sống cho người dân khu vực sạt lở trong đó chú ý các hộ hiện chưa có chổ ở ổn định (29 hộ huyện Chợ Mới và 7 hộ ở Long Xuyên); tiếp tục chủ động cấm phương tiện tải trọng lớn đi qua các đoạn sạt lở, cắm biển báo sạt lở và hướng dẫn tuyến giao thông thay thế đảm bảo giao thông thông suốt không bị tắc nghẽn.
Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục theo dõi, quan trắc, khảo sát các đoạn sông xảy ra sạt lở nêu trên để kịp thời thông báo, cảnh báo đến chính quyền địa phương và người dân chủ động phòng tránh, di dời đến nơi an toàn; nhanh chóng hoàn thiện thủ tục để triển khai dự án chỉnh trị nhánh trái Mỹ Hòa Hưng trong 6 tháng cuối năm.
Sở Giao thông và Vận tải tiếp tục phối hợp hỗ trợ các địa phương rà soát, khảo sát, thiết kế, gia cố hoặc khảo sát tuyến thay thế các tuyến đường giao thông có nguy cơ hoặc sạt lở nguy hiểm trên.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các cơ quan nghiên cứu khoa học khảo sát chi tiết các đoạn đã cảnh báo sạt lở đề xuất các giải pháp công trình để gia cố hạn chế sạt lở: thả rọ đá, bao cát bằng vải địa kỹ thuật hoặc các loại bó cây tre hoặc nhánh cây làm đổi hướng và giảm lực dòng chảy, sóng… Khẩn trương tham mưu UBND tỉnh thành lập “Tổ ứng phó thiên tai khẩn cấp”, quy chế phối hợp ứng phó để đảm bảo ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có sự cố sạt lở xảy ra.
** Giải pháp căn cơ lâu dài
Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục nâng cao năng lực cảnh báo, theo dõi, quan trắc cảnh báo các đoạn sông xảy ra sạt lở; Tiếp tục tiến hành khoanh vùng các khu vực có nguy cơ sạt lở, cắm mốc giới hạn hành lang sạt lở nguy hiểm làm cơ sở cho các địa phương tiến hành thống kê hộ dân và lập quy hoạch dân cư, giao thông và xây dựng kế hoạch di dời ra khỏi khu vực sạt lở.
Tiếp tục nghiên cứu đề xuất giải pháp nạo vét khơi thông, chỉnh trị dòng chảy hạn chế sạt lở (ngoài khu vực Châu Phong đã triển khai), chú ý phối hợp với UBND cấp huyện chấn chỉnh và siết chặt xử lý nghiêm việc khai thác cát trái phép. Các điểm thường xuyên có tình trạng khai thác cát trái phép thì đề xuất với UBND tỉnh chỉ đạo huyện, xã lập các chốt kiểm soát để ngăn chặn. Phối hợp chặt chẽ với sở Khoa học và Công nghệ triển khai và thực hiện “Nghiên cứu phát triển hệ thống cảnh báo sạt lở sớm từ xa và tự động ở An Giang”.
Sở Giao thông vận tải tăng cường kiểm tra và đề xuất UBND tỉnh các giải pháp, quy định tiêu chuẩn, tiêu chí về phương tiện và hoạt động giao thông thủy, bộ, phân luồng giao thông thủy, bộ hợp lý để hạn chế tác động gây ra sạt lở bờ sông ở một số địa điểm có nguy cơ sạt lở và phục vụ cho địa phương lập quy hoạch dân cư, giao thông.
Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn, Sở Xây dựng phối hợp với các cơ quan liên quan tranh thủ vốn Trung ương để đầu tư các cụm tuyến dân cư, tuyến kè trọng điểm cho các khu vực có nguy cơ sạt lở nguy hiểm.
Sở Xây dựng tham mưu chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về xây dựng, hỗ trợ địa phương xây dựng tiêu chí và quy chế quản lý xây dựng, thường xuyên kiểm tra chấn chỉnh công tác quản lý nhà ở trên sông, kênh, rạch theo chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 31/UBND-ĐTXD ngày 11/01/2016. Khẩn trương phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường và các địa phương rà soát, nghiên cứu đề xuất các cơ chế chính sách kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư các cụm, tuyến dân cư phục vụ di dời dân cư vùng sạt lở.
UBND cấp huyện phối hợp với các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh rà soát điều chỉnh quy hoạch giao thông, dân cư trên địa bàn đồng bộ, định hướng di dời dân lâu dài, ổn định cuộc sống gắn với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện. Đặc biệt là chấn chỉnh công tác Quản lý Nhà nước, đề xuất giải pháp quản lý nhà nước về giao thông, xây dựng trên khu vực bờ sông kênh rạch và khu vực cảnh báo sạt lở; Không để phát sinh, cải tạo gia tăng tải trọng nhà ở, công trình trên bờ sông, kênh, rạch trái phép;
Bám sát các dự báo, cảnh báo của cơ quan chuyên môn để thường xuyên tăng cường theo dõi, tuyên truyền, cảnh báo người dân; thông báo ngay khi phát hiện dấu hiệu sạt lở; có giải pháp bảo vệ đường bờ tại các khu vực đoạn cua cong; cắm biển báo cảnh báo khu vực sạt lở; quản lý chặt chẽ việc xây dựng công trình trong khu vực cảnh báo sạt lở.
Đối với các khu vực có nguy cơ sạt lở chủ động áp dụng các giải pháp ngăn ngừa hạn chế sạt lở: giảm tải trọng đường bờ (cấm hoặc giảm tải phương tiện giao thông, tháo dỡ nhà hoặc kho bãi có tải trọng lớn ven bờ…), thả rọ đá, bao cát bằng vải địa kỹ thuật hoặc các loại bó cây tre hoặc nhánh cây làm đổi hướng và giảm lực dòng chảy, sóng…/.
Nguồn: 125/BC-STNMT ngày 27/6/2018
